Voeding & diëtetiek

1.    Editoriaal – Hoofdredactrice Britt Van de Voorde
Inleiding

2.    VBVD nieuws: Week van de Diëtist, met trots en samen! 
Tijdens de Week van de Diëtist staat de kracht en professionaliteit van het beroep centraal. Diëtisten worden aangemoedigd om stil te staan bij hun eigen waarde en expertise, die verder reikt dan gewichtsverlies en voeding. Ze beschikken over wetenschappelijk onderbouwde kennis en werken multidisciplinair, wat hun advies betrouwbaar en veilig maakt. Toch kampen ze met uitdagingen zoals beperkte naamsbekendheid, lagere tarieven en concurrentie van minder gekwalificeerde voedingscoaches.
Het artikel benadrukt het belang van zichtbaarheid en promotie zonder expliciete reclame te maken. Door mond-tot-mondreclame, netwerken en het delen van wetenschappelijke inzichten kunnen diëtisten hun expertise beter communiceren. Transparantie over hun werkwijze en kosten helpt cliënten de waarde van hun dienstverlening te begrijpen.
Een ander aandachtspunt is de samenwerking met huisartsen en andere zorgverleners om meer erkenning te krijgen. Proactieve communicatie en het delen van resultaten kunnen hierbij helpen. Ook wordt gewezen op het belang van zelfzorg en persoonlijke ontwikkeling.
De Week van de Diëtist biedt verschillende activiteiten zoals webinars, workshops en een postpakket met hulpmiddelen om diëtisten te ondersteunen in hun promotie. Het doel is om gezamenlijk het beroep te versterken en de veelzijdigheid van de diëtist duidelijker onder de aandacht te brengen.

3.    VBVD nieuws: Puzzel samen met jouw diëtist aan je gezondheid
De Week van de Diëtist 2025 staat in het teken van identiteit en evidence-based werken. Uit een bevraging van VBVD-leden bleek dat er grote behoefte is aan ondersteuning op deze gebieden. Hoewel 80% van de diëtisten actief wetenschappelijke informatie opzoekt, vindt driekwart het lastig om deze kennis in de praktijk toe te passen. Om hierbij te helpen, organiseert de commissie Evidence Based Diëtetiek workshops en webinars met praktische oefeningen voor onderzoek en correcte toepassing.
Daarnaast blijkt het voor veel diëtisten moeilijk om zich te profileren bij andere zorgverleners, zoals huisartsen. Het duidelijk maken van hun specialisatie en toegevoegde waarde blijft een uitdaging. Tegelijkertijd krijgt het beroep meer zichtbaarheid in verschillende sectoren, van ziekenhuizen tot de voedingsindustrie, wat zowel uitdagingen als kansen biedt.
Tijdens de Week van de Diëtist wordt gewerkt aan tools om diëtisten te ondersteunen bij hun profilering, zelfzorg en het versterken van hun professionele identiteit. De boodschap is dat diëtisten trots mogen zijn op hun beroep, dat is gebaseerd op wetenschappelijke onderbouwing en uitgebreide expertise. Samenwerken en elkaar versterken staan centraal, zodat alle puzzelstukjes uiteindelijk een prachtig geheel vormen.

4.    Evidence-based handelen diëtetiek - E. Vanhauwaert, L. Verbeyst, M. Vanneste en C. Matthys
Evidence-based handelen (EBP) is cruciaal voor kwaliteitsvolle diëtetiek en combineert wetenschappelijke kennis met praktijkervaring en de voorkeuren van patiënten. Het proces bestaat uit vijf stappen: het formuleren van een onderzoeksvraag (PICO-methode), systematisch zoeken naar informatie, beoordelen van bronnen, implementeren van aanbevelingen en evalueren van de aanpak.
Evikey, het Belgische netwerk voor EBP, biedt ondersteuning aan zorgverleners door trainingen, informatiemateriaal en richtlijnen aan te bieden. Diëtisten kunnen relevante bronnen vinden via platforms zoals www.ebpnet.be en de Cebam Digital Library for Health (CDLH), waar richtlijnen en systematische reviews gebundeld zijn. De Cebam Evidence Linker is een nieuwe tool die evidence-based informatie koppelt aan specifieke diagnoses, wat het zoeken naar betrouwbare kennis vereenvoudigt.
Praktische hulpmiddelen, zoals point-of-care (POC)-bronnen en samenvattingen van richtlijnen, helpen diëtisten om tijdens consultaties snel toegang te krijgen tot wetenschappelijke informatie. Opleidingen en workshops over EBP versterken de vaardigheden van diëtisten in het vinden en toepassen van evidence-based inzichten.
Door samen te werken en gebruik te maken van deze tools en bronnen, kunnen diëtisten hun advies wetenschappelijk onderbouwen en de kwaliteit van zorg verder verbeteren. Evaluatie blijft een belangrijk onderdeel om continu te leren en te optimaliseren.

5.    Dieetbehandelingsrichtlijnen: een samenwerking tussen Nederland en België - Erika Vanhauwaert, Marte Wuyts, Floor Neelemaat en Laura Verbeyst
Het artikel bespreekt een grensoverschrijdend samenwerkingsproject tussen Nederland en België, gericht op de ontwikkeling van evidence-based dieetbehandelingsrichtlijnen ter ondersteuning van diëtisten. In Nederland bestaat reeds een uitgebreide databank met circa 50 richtlijnen, waarvan een selectie werd aangepast aan de Belgische zorgcontext. Dit project richtte zich op vijf aandoeningen: diabetes type 1, hartfalen, hypertensie, bariatrische chirurgie en chronische obstipatie.
De ontwikkeling verliep in vijf fasen: selectie van relevante bronnen, opleiding van auteurs in methodologie, uitwerking met feedbackrondes, certificatie door het Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine (Cebam) en uiteindelijke publicatie. De selectiecriteria waren gebaseerd op relevantie voor de Belgische praktijk en het ontbreken van recente nationale richtlijnen. Tijdens de uitwerking werd bijzondere aandacht besteed aan Belgische terminologie, zorgstructuren en laboratoriumwaarden.
De richtlijnen zijn gepubliceerd op www.ebpnet.be en www.dieetbehandelingsrichtlijnen.nl en bevatten praktijkgerichte informatie afgestemd op zowel Belgische als Nederlandse zorgverleners. Deze samenwerking bevordert de implementatie van wetenschappelijk onderbouwde dieetbehandelingen in beide landen en draagt bij aan een uniforme en kwalitatieve zorgverlening binnen de diëtetiek.

6.    EBpracticenet - Nena Van Hemelryck, Sofie Joossens, commissie evidence-based diëtetiek VBVD
Evidence-based practice (EBP) in de diëtetiek combineert professionele expertise, wetenschappelijk onderbouwde informatie en patiëntvoorkeuren om tot betrouwbare richtlijnen te komen. Ebpracticenet speelt hierin een cruciale rol als digitaal platform voor Belgische eerstelijnszorgverleners, waaronder diëtisten.
Deze gratis toegankelijke databank biedt evidence-based richtlijnen en point-of-care (POC)-bronnen, die systematisch worden beoordeeld door Cebam op methodologische kwaliteit en relevantie. POC-bronnen omvatten samenvattingen van richtlijnen, best practice-informatie en EBP-bronnen met aanbevelingen. Daarnaast worden buitenlandse bronnen aangepast aan de Belgische zorgcontext, zodat ze optimaal aansluiten bij de lokale zorgstructuren en terminologie.
Met een efficiënte zoekfunctie kunnen diëtisten eenvoudig relevante informatie vinden en filteren op hun beroepsgroep. Bovendien biedt het platform koppelingen naar patiëntrichtlijnen en andere betrouwbare Belgische bronnen, wat de praktische toepasbaarheid vergroot.
Ebpracticenet is een waardevolle tool die diëtisten helpt om snel en eenvoudig toegang te krijgen tot actuele, evidence-based informatie. Dit draagt bij aan efficiënter werken en wetenschappelijk onderbouwde besluitvorming binnen de praktijk.

7.    Onderzoek: Laag FODMAP-dieet en prikkelbare darmen: zin en onzin - Jo Mons, An De Busser en Sofie Joossens
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) treft wereldwijd 10-12% van de volwassenen en wordt gekenmerkt door buikpijn en veranderingen in de stoelgang. De diagnose gebeurt op basis van de Rome IV-criteria en vereist een zorgvuldige screening om andere aandoeningen, zoals inflammatoire darmziekten en coeliakie, uit te sluiten.
Leefstijlaanpassingen, spasmolytica en oplosbare vezels vormen de eerste behandelstappen. Wanneer deze onvoldoende effect hebben, kan een laag FODMAP-dieet overwogen worden. Dit dieet bestaat uit drie fasen: eliminatie, herintroductie en stabilisatie. Het doel is om de voedingsstoffen die klachten veroorzaken te identificeren en een gepersonaliseerd dieet te ontwikkelen zonder onnodige restricties.
Wetenschappelijke databanken zoals Ebpracticenet, DynaMed en PEN bieden evidence-based ondersteuning bij de behandeling van PDS. Zo worden IgG-testen en waterstofademtesten niet aanbevolen voor de diagnose.
Het laag FODMAP-dieet vereist begeleiding door een gespecialiseerde diëtist om tekorten en overmatige restrictie te voorkomen. Een multidisciplinaire aanpak met artsen, psychologen en kinesitherapeuten is essentieel om PDS effectief te beheren. Voeding is slechts één factor; stress, medicatie en levensstijl spelen eveneens een belangrijke rol. Een evenwichtige en wetenschappelijk onderbouwde aanpak verbetert de levenskwaliteit van PDS-patiënten.

8.    Podcast: De eiwitshifters - Departement Omgeving
De podcastreeks “De Eiwitshifters” onderzoekt de overgang naar een meer plantaardig voedingspatroon, ook wel de eiwitshift genoemd. Dit initiatief, ondersteund door de Vlaamse overheid via de Green Deal Eiwitshift, behandelt verschillende aspecten van deze transitie in acht afleveringen.
De eerste aflevering introduceert het concept en de milieuvoordelen ervan. Vervolgens wordt gekeken naar hoe plantaardige voeding een plek kan krijgen in de horeca en de zorgsector, en hoe scholen jongeren kunnen betrekken bij de eiwitshift. Daarnaast wordt de rol van supermarkten en retailers besproken, evenals de maatschappelijke weerstand tegen minder vleesconsumptie.
Verder wordt ingegaan op de bredere veranderingen in consumentengedrag en beleid, waarbij experts de sociale en economische aspecten van de eiwitshift belichten. In de laatste aflevering wordt de politieke kant van het verhaal onder de loep genomen, met een analyse van de huidige en toekomstige beleidsmaatregelen.
De reeks biedt inzichten van wetenschappers, diëtisten en beleidsmakers en benadrukt hoe zowel individuen als organisaties kunnen bijdragen aan een duurzamer voedselsysteem. De afleveringen zijn beschikbaar via de website van de Green Deal Eiwitshift.

9.    Voor u gelezen: Elke dag zelfzorg: 365 manieren om de relatie met jezelf en anderen te versterken - Céline Bonneu
Het boek “Elke dag zelfzorg” van Nina Mouton biedt 365 manieren om de relatie met jezelf en anderen te versterken. Zelfzorg wordt hierin gepresenteerd als een essentiële, maar haalbare praktijk. De auteur, klinisch psychologe en psychotherapeute, benadrukt dat zelfzorg geen luxe is, maar een basis voor een gezond en gelukkig leven.
Het boek is flexibel in gebruik en behandelt diverse thema’s, waaronder zelfreflectie, mildheid, dankbaarheid, balans, grenzen stellen en relaties versterken. Zelfreflectie helpt bij bewustwording van waarden en denkpatronen, terwijl mildheid praktische adviezen geeft om innerlijke kritiek te vervangen door begrip. Dankbaarheid wordt belicht als een wetenschappelijk onderbouwde methode om welzijn te verbeteren.
Verder moedigt Mouton aan om balans te vinden tussen werk, gezin en sociale verplichtingen en biedt ze handvatten voor het stellen van grenzen. Ook wordt er aandacht besteed aan het versterken van relaties door authentieke communicatie.
Het boek dient als een dagelijkse gids die stap voor stap inspireert tot kleine veranderingen. Het is geen traditioneel leesboek, maar een hulpmiddel voor bewuste en blijvende zelfzorg. Leden van VBVD krijgen korting bij aankoop.

10.    Voor u gelezen: Evidence Based Practice voor bachelors in de gezondheidszorg - Britt Van de Voorde
Het boek “Evidence-Based Practice voor bachelors in de gezondheidszorg”, geschreven door Jef Adriaenssens, biedt een toegankelijke introductie in evidence-based practice (EBP), essentieel voor zorgprofessionals bij het nemen van gefundeerde beslissingen. Het is geschikt voor zowel studenten als ervaren zorgverleners en biedt praktische richtlijnen, vaardigheden en casestudies om wetenschappelijk denken toe te passen in de praktijk.
Door de gestructureerde opzet worden complexe methodieken begrijpelijk gemaakt. Praktijkvoorbeelden, oefeningen en reflectievragen helpen de lezer om theoretische concepten direct toe te passen op realistische zorgsituaties. Het boek legt een sterke nadruk op het zoeken, interpreteren en implementeren van wetenschappelijke literatuur, een cruciale vaardigheid in een continu veranderende zorgsector.
Voor diëtisten heeft het boek specifieke meerwaarde. Het helpt bij het onderbouwen en actualiseren van voedingsadviezen, efficiënter literatuuronderzoek en specialisatie in doelgroepen zoals ouderen of patiënten met chronische aandoeningen. Diëtisten werken vaak met complexe gezondheidsvragen en op maat gemaakte voedingsplannen. Dit boek biedt praktische handvatten om evidence-based oplossingen te vinden en toe te passen.
Het is een waardevolle gids voor iedereen die wetenschappelijke inzichten wil combineren met persoonsgerichte zorg. Leden van VBVD krijgen korting bij aankoop.